Chiara - invited to speak in Buenos Aires!

Centro de Estudios de Filosofía Antigua (CEFA)
Universidad Nacional de San Martín (Argentina)

Colloque International sur
“Parménide, vénérable et redoutable"
(Platon, Théétète, 183e)
(Buenos Aires, Argentine, 30 Octobre-2 Novembre 2007)

Organisé par Universidad Nacional de San Martín (Argentina), HYELE, Institut for Comparative Studies (Switzerland), Parmenides Publishing (USA)

Voici la liste des participants: Scott AUSTIN (USA), Jean BOLLACK (France), Giovanni CASERTANO (Italie), Barbara CASSIN (France), Giovanni CERRI (Italie), Néstor L. CORDERO (Argentine), Lambros COULOUBARITSIS (Belgique), Patricia CURD (USA), Jean FRÈRE (France), Arnold HERMANN (USA), Alexander P.D.MOURELATOS (USA), Massimo PULPITO (Italie), Chiara ROBBIANO (Hollande), Fernando SANTORO (Brésil), José SOLANA DUESO (Espagne), Panagiotis THANASSAS (Grèce), et José G. TRINDADE SANTOS (Portugal).

À l'occasion de l'ouverture du Centro de Estudios de Filosofía Antigua (CEFA), l' Universidad Nacional de San Martín (Argentina), avec l'appui d'autres institutions (HYELE, Institut for Comprative Studies, Suisse; Parmenides Publishing, USA) a décidé d'organiser n Colloque sur la philosophie de Parménide. L'essor constaté lors des dernières années en ce qui concerne les études consacrées au Poème de Parménide (sept ouvrages on été consacrés au philosophe pendans les deux dernières années: A.Hermann, C.Robbiano, N.L.Cordero, R.Santoro, J.Bollack, M.Pulpito, J.Solana Dueso), ainsi comme la revision critique des interprétations traditionnelles, justifient largement l'opportunité de consacrer au grand philosophe d'Éléee la première rencontre internationale organisée par le CEFA de l'Universidad de San Martín (Argentine)
Nous avons décidé de donner la parole aux chercheurs qui ont consacré au moins un livre à l'étude de la philosophie de Parménide. Voici la liste des participants: Scott AUSTIN (USA), Jean BOLLACK (France), Giovanni CASERTANO (Italie), Barbara CASSIN (France), Giovanni CERRI (Italie), Néstor L. CORDERO (Argentine), Lambros COULOUBARITSIS (Belgique), Patricia CURD (USA), Jean FRÈRE (France), Arnold HERMANN (USA), Alexander P.D.MOURELATOS (USA), Massimo PULPITO (Italie), Chiara ROBBIANO (Hollande), Fernando SANTORO (Brésil), José SOLANA DUESO (Espagne), Panagiotis THANASSAS (Grèce), et José G. TRINDADE SANTOS (Portugal).


Lors du Colloque il y aura aussi 8 brèves communications (environ 20 minutes chacune) autour de la philosophie de Parménide ou des thèmes collatéraux, présentées par des jeunes chercheurs argentins (docteurs ou doctorants).

Travaux des participants:
AUSTIN, Scott, Parmenides. Being, Bound and Logic, Yale, 1986; Parmenides and the history of dialectic, Parmenides Publishing, Las Vegas [à paraître]
BOLLACK, Jean, Parménide. De l’Étant au Monde, Paris, Verdier, 2006.
CASERTANO, Giovanni, Parmenide, il metodo, la scienza, l'esperienza, Naples, Guida, 1988.
CASSIN, Barbara, Parménide; Sur la Nature ou Sur l'étant, Paris Seuil, 1998.
CERRI, Giovanni, Parmenide di Elea. Poema Sulla Natura, Milan, Rizzoli, 1999.
CORDERO, N.L., Les deux chemins de Parménide, Vrin-Ousia, Paris-Bruxelles, 2e ed. 1997; By Being, It Is, Parmenides Publishing, Las Vegas, 2004.
COULOUBARITSIS, Lambros, Mythe et philosophie chez Parménide, Ousia, Bruxelles, . 2e ed. 1990
CURD, Patricia, The legacy of Parmenides, 2e ed. Parmenides Publishing, Las Vegas, 2004.
FRÈRE, Jean, « Le Poème de Parménide », trad. (avec D.O’Brien), in P.Aubenque, Études sur Parménide, Paris, Vrin, 1987, vol. 1.
HERMANN, Arnold, To think like God: Pythagoras and Parmenides, Parmenides Publishing, Las Vegas, 2004.
MOURELATOS, Alexander P.D. The Route of Parmenides, 2e, ed. Parmenides Publishing, Las Vegas, 2006.
ROBBIANO, Chiara, Becoming Being. On Parmenides Transformative Philosophy, Akademia, Sankt Augustin, 2006.
PULPITO, Massimo, Parmenide e la negazione del tempo, Led on Line, Bari, 2006
SANTORO, Fernando, Parmênides. Da Natureza, Laboratorio Ousia, Rio de Janeiro,2006.
SOLANA DUESO, José, De Logos a Physis. Estudio sobre el Poema de Parménides, Mira, Zaragosse, 2006.
THANASSAS, P.,Die erste 'Zweite' Fahrt: Sein des Seienden und Erscheinen der Welt bei Parmenides, Munich, Fink, 1997.
TRINDADE SANTOS, José G., Da Naturaleza – Parmênides , Brasilia, Thesaurus, 2000.

Informations pratiques:
-La rencontré aura lieu à Buenos Aires du 30 octobre au 2 novembre 2007, au Centre culturel "Jorge Luis Borges", Ciudad de Buenos Aires, rues Viamonte et San Martín.
-Langues: espagnol, français, angles, italien. Il y aura des traductions simultanées.
-Il n'y a pas des droits d'inscription.
-Les Actes seront publiées par Parmenides Publishing (USA).
Nous sommes à votre disposition pour vous fournir, si besoin, des informations complémentaires.
Néstor-Luis CORDERO
(Directeur del CEFA)
cordero at univ-rennes1.fr
Paris / Buenos Aires, mai 2007

De Student als medeonderzoeker

Semi-onderwijskundige beschouwingen n.a.v. de collegereeks
"Het Goede Leven: Antieke, Middeleeuwse en moderne deugdethiek" 2007 
door Chiara Robbiano, chiara.robbiano at phil.uu.nl


De stelling

"Een collegereeks over een bepaald onderwerp moet de student stapje bij stapje in staat stellen om deel te nemen aan de wetenschappelijke discussie over dat onderwerp"

In dit document geef ik een overzicht van hoe ik deze stelling in de praktijk heb geprobeerd te brengen in 8 stappen tijdens Het Goede Leven 2007 (voor 2de en 3de jaars bachelorstudenten Universiteit Utrecht, Faculteit Wijsbegeerte, periode 3: feb-apr, WB2BD3010

De onderwijsvorm aan de basis van Het Goede Leven 2007

Aan de Universiteit Utrecht, Faculteit Wijsbegeerte, wordt vaak een succesvolle onderwijsvorm gehanteerd: collegereeksen die circa 10 weken duren (een "blok", half semester) en die verdeeld zijn in een hoorcollegedeel (de docent voert het woord, de studenten stellen vragen), en een werkcollegedeel (de studenten houden presentaties over het onderwerp waarover ze aan het einde van het blok een paper schrijven).

Drie jaar lang heb ik collegereeksen in Utrecht volgens deze formule gegeven. Bij twee daarvan heb ik het geluk gehad om deze samen met prof. dr. Jan M. van Ophuijsen te geven. We hebben verschillende variaties van deze gemengde vorm (hoor+werkcollege) uitgeprobeerd, maar wat vast bleef is dat de studenten geacht werden om het volgende te doen:

- een take-home tentamen aan het einde van het hoorcollegedeel;

- een korte presentatie over een onderwerp (naar keuze van de student) dat relatie heeft met het onderwerp van de collegereeks (Deugdethiek, Metafysica, Kentheorie);

- een eindpaper over hetzelfde, door de student gekozen, onderwerp.


De collegereeks Het Goede Leven 2007, waar ik de enige docent was, heb ik opgezet op basis van deze onderwijsvorm met een paar aanpassingen die ik hieronder wil bespreken (zie onder "De 8 stappen van de collegereeks: het graduele inzoomen"). Daarvoor zal ik kort het paperdrempel probleem toelichten waarvoor deze door mij aangepaste onderwijsvorm ook een oplossing kan bieden.

De overwinning van het paperdrempel probleem

Tijdens de consultaties met de studenten van Het Goede Leven 2007, toen ze bezig waren om hun papers te schrijven, en nog meer tijdens het nakijken van hun heel goede papers ben ik steeds meer overtuigd geraakt dat de opzet die ik hierna zal bespreken niet verkeerd was. Het kan natuurlijk vooral liggen aan de kwaliteit van deze studenten dat zij zulke goede papers hebben geschreven, maar ik sluit niet uit dat de structuur van het college hun goed heeft kunnen helpen om, in een zeer korte tijd, op een hoog niveau over de ethiek van Aristoteles en Thomas van Aquino te kunnen praten en schrijven.

Daarentegen, heeft een aantal studenten van vorige colleges ons laten weten dat ze zich geen raad wisten bij het voorbereiden van een presentatie en het schrijven van de paper moesten aanpakken. Ze konden wel makkelijk een onderwerp kiezen dat ze interessant vonden, maar ze hadden geen idee hoe zij met secundaire literatuur moesten omgaan. Sommige studenten van vorige colleges klaagden dat ze te weinig tijd hadden na het hoorcollegedeel om én iets te lezen én een goed praatje voor te bereiden én 2500-4000 woorden daarover te schrijven. Het lezen, het presenteren, en het schrijven stonden elkaar in de weg en kwamen als een koude douche na het eerste 'lekker passieve' deel.

Dit probleem hebben, naar het schijnt, de studenten van het Goede Leven 2007 niet gehad.

Het paperdrempel probleem voorkomen en studenten gradueel naar het schrijven van een paper begeleiden - in 8 stappen

De hele collegereeks heb ik opgebouwd als een voorbereiding op het schrijven van een wetenschappelijke paper.
De paper moet gaan over een (kleine) thema, probleem, vraag over Aristoteles en Thomas van Aquino's ethiek (bijv. het praktische syllogisme in Aristoteles, de geschonken deugen in Thomas, de emoties in Aristoteles, de keuze, de wil, de 4 oorzakenleer en zijn toepassing op ethiek, enz.)

De hele collegereeks moet gezien worden als een gradueel inzoomen op de wetenschappelijke beheersing van een thema; of, anders gezegd, als het onderweg zijn naar het in staat zijn een specifieke thema dat bij de deugdethiek hoort op een wetenschappelijke manier te behandelen.
Ik zal hieronder de 8 stappen noemen en kort beschrijven.


De 8 stappen van de collegereeks: het graduele inzoomen

Stap 1. Primaire teksten lezen
(eerste 4 weken: brede kennis over het onderwerp ontwikkelen)

Telkens een grote 'portie' van het boek (bijv. Aristoteles, Ethica Nicomachea en Thomas van Aquino, De deugden van de mens) vóór het bijwonen van het hoorcollege lezen.

Stap 2. Over het onderwerp online (schriftelijk) discussiëren en elkaar feedback geven
(eerste 4 weken: brede kennis over het onderwerp ontwikkelen)

Telkens vóór het college een vraag over de tekst te stellen en/of op een vraag van een medestudent te antwoorden. Dit kan gedaan worden op de facultaire digitale leeromgeving (bijv. Blackboard, Workspace) of op een online dienst zoals groups.google.com)


Dit heeft bij Het Goede Leven 2007 heel goed gewerkt - de studenten hebben hun ideeën in de groep gegooid, vergelijkingen gemaakt die weer door anderen werden bekritiseerd; gevraagd of iemand een citaat kon vinden waar dit of dat door Aristoteles werd beweerd of juist het tegengestelde; ze hebben anderen weerlegd door een goed citaat te vinden en te becommentariëren; anderen hadden gewoon iets niet begrepen en kregen uitleg door medestudenten; iemand heeft onze aandacht op een artikel in de krant gebracht; zelfs in het tweede deel van de collegereeks gingen de studenten verder online discussiëren toen ze met hun paper bezig waren.
De docent hoeft hier niet veel te doen - zij kan meelezen om eventuele openstaaande vragen die door geen van de studenten beantwoord worden toch te behandelen op college.
De studenten leren om vragen scherp te formuleren, om hun antwoorden te beargumenteren, om terug naar te tekst te keren i.p.v. alleen maar 'verliefd' op een bepaalde interpretatie te blijven.

De collegereeks Het Goede Leven 2007 heb ik tegelijkertijd aan twee verschillende groepen gegeven (dag- en avondstudenten) die op deze manier met elkaar konden discussiëren en aan elkaar feedback geven.

In het geval van heel grote groepen kan een ouderejaarsstudent ingeschakeld worden die de verantwoordelijkheid heeft om moderator te zijn - de student kan er studiepunten voor krijgen of een studentassistent aanstelling.

Stap 3. Acht lezingen/hoorcolleges van anderhalf uur volgen/ aantekeningen maken
(eerste 4 weken: brede kennis van het onderwerp ontwikkelen)

De docent verzorgt de hoorcolleges. Aanwezigheidplicht kan overwogen worden. De stappen 1, 2 en 3 herhalen zich tijdens de eerste 4 weken in overeenkomst met elk hoorcollege, waarvoor de studenten teksten moeten lezen en daarover online met elkaar moeten discussiëren.

Stap 4. Aantekeningen doornemen, tentamen maken en een 'helikopterview' over het onderwerp van de collegereeks ontwikkelen. Voorstel van het onderwerp (naar keuze) voor de eindpaper formuleren. Feedback ontvangen en facultatieve mailconsultatie met docent op weg naar het eigen kleine onderzoek over het geselecteerde thema.
(week 5-7: actief zijn met de opgedane kennis van het brede onderwerp, inzoomen op een onderwerp naar keuze)

- Begin week 5: collegevrij om aantekeningen/ primaire teksten te herlezen.

- Einde week 5: take-home tentamenvraag bekend (op weblog/ digitale leeromgeving), die bestaat uit een heel algemene en centrale vraag (bijv. over de rol van de rede in de ethiek van Aristoteles en Thomas) die de studenten niet kunnen beantwoorden als ze de primaire teksten niet hebben gelezen (zie stap 1). Deze vraag moet hen ook helpen om terug naar de teksten te gaan, met een (onder)zoekopdracht (door de docent bedacht) in hun hoofd (namelijk de tentamenvraag).

Na het maken van de tentamenopdracht hebben de studenten een algemene kennis van de primaire teksten opgedaan, een oefening in het weer doornemen van de teksten met een (onder)zoekopdracht in hun hoofd, en misschien al een voorkeur voor een onderwerp ontwikkeld dat zij willen onderzoeken.

- Begin week 6: take-home tentamen + voorstel voor eigen onderwerp inleveren.

- Einde week 6: resultaten tentamen en goedkeuring (of niet) voorstellen bekend (op weblog/ digitale leeromgeving; anoniem, met studentnummer); volgorde presentaties met naam en onderwerp bekend. Mogelijkheid om hierover te mailen met de docent.

Stap 5. Secundaire literatuur doornemen en een korte uitleg over de inhoud en/of invalshoek van een boek, een hoofdstuk daarvan of een artikel toevoegen aan een 'becommentarieerde bibliografie' voor alle studenten toegankelijk.
(week 7: vertrouwd raken met wetenschappelijke verhandelingen/ interpretaties van het (deel)onderwerp naar keuze)

Voordat de studenten (de eerste opzet van) hun presentatie/paper beginnen te schrijven, worden ze uitgenodigd om met veel aandacht naar secundaire literatuur te kijken:

- om een andere stem/interpretatie te horen dan die van de docent;

- om een idee te krijgen over hoe men wetenschappelijk om kan gaan met primaire teksten;

- om een idee te krijgen over hoe men wetenschappelijk om kan gaan met secundaire teksten (hoe gaan wetenschappers om met bijdragen van anderen over hun eigen onderwerp)

- om kritisch te leren schrijven over secundaire literatuur: de studenten moeten twee titels (van boeken, een hoofdstuk daarvan of artikelen uit wetenschappelijke tijdschriften) toevoegen aan de 'becommentarieerde bibliografie' (die op een gesloten webpagina, bijv. writeboard, staat waar iedereen die het wachtwoord kent een bijdrage kan leveren aan hetzelfde document). Bij de twee titels worden ze gevraagd om een kort uitleg te geven (100-300 woorden) over de inhoud en/of invalshoek van het gekozen boek/hoofdstuk/artikel. Bij het schrijven van deze korte uitleg over boek of hoofdstuk daarvan worden ze aangemoedigd om gebruik te maken van een gepubliceerde recensie (ook te vinden in wetenschappelijke tijdschriften).

Stap 6. Een kleine primaire tekst selecteren, die de basis zal vormen van de presentatie, en die voor iedereen beschikbaar stellen.
(week 7: plaatsen van de eerste bouwsteen van eigen bijdrage over het gekozen onderwerp)

Het inzoomen gaat verder. Ook de voorbereiding van de presentatie, zoals het lezen van secundaire literatuur, moet gezien worden als een stapje onderweg naar de eindpaper. Door het zoeken naar een paar passages/teksten die cruciaal zijn om hun eigen stelling te onderbouwen of vraag te beantwoorden, zullen de studenten hun eigen stelling/ vraag scherper krijgen. Wat een algemene voorkeur/stelling/vraag over een onderwerp was, wordt nu concreter door het selecteren van een kleine primaire tekst (een paar citaten of een passage, ong. 1 A4tje). Deze kleine tekst zal de basis vormen van hun klein onderzoek.

Deze kleine tekst moeten ze ook voor iedereen beschikbaar stellen. Het beschikbaar hebben van de tekst waarover de presentatie zal gaan, kan de medestudenten helpen om gerichte vragen te stellen tijdens de presentatie.
Om een document voor iedereen beschikbaar te stellen moet de docent een tool gebruiken waarmee zowel studenten als docenten documenten kunnen uploaden, bijv. de facultairen digitale leeromgeving of groups.google.com.

Stap 7. Presentatie geven, feedback van medestudenten krijgen, feedback via mail van de docent krijgen, presentaties van andere bijwonen
(week 8, 9, 10: stelling/vraag uitproberen op anderen, en feedback krijgen)

Op basis van de (geselecteerde en voor iedereen beschikbaar gestelde) primaire tekst leggen de studenten aan hun medestudenten uit wat zij met die tekst willen doen (wat voor vraag/ stelling/ interpretatie van die tekst hebben).

Telkens als zij onduidelijk of vaag zijn, krijgen ze vragen/verzoeken om verduidelijking van de medestudenten (of van de docent). Als er geen inhoudelijke vragen zijn, vraagt de docent aan degene die de presentatie geeft, hoe hij/zij zijn/haar paper wil opzetten. Als hij/zij het nog niet weet, mogen de anderen suggesties geven.


Veel studenten hebben uitdrukkelijk gezegd dat ze het prettig vonden om deel van een groep te zijn, waarvan sommige leden zo gul waren met suggesties.

Sommige studenten hebben spontaan advies gevraagd aan de hele groep, via de online discussion tool (onze groups.google.com), tijdens het schrijven van hun paper.

Stap 8. Werken aan eigen essay (week 8, 9, 10) - inleveren (einde week 10). Feedback krijgen over essay (na week 10)

Het werken aan de essay is laagdrempelig geworden door al het voorwerk dat gedaan is tijdens de vorige stappen.
Feedback krijgen na het einde van de collegereeks is bedoeld om de aandacht van de studenten te vestigen op mogelijke verbeteringspunten die voorbij deze specifieke collegereeks gaan.

E-learning tools gebruikt:

- Een 'tool' om online asynchroon te discussiëren (bijv. Blackboard's Discussion Board of de discussie functie van groups.google.com)

- Een tool om samen aan een stuk werken, bijv. Writeboard. Writeboard is een publieke dienst voor collaborative writing. Je kunt samen met een groep mensen aan een stuk werken, b.v. een agenda, een leeropdracht etc. In dit geval heb ik het gebruikt om de studenten te laten samenwerken aan een becommentarieerde bibliografie over Het Goede Leven.

- Een tool waarmee zowel studenten als docenten documenten kunnen uploaden die beschikbaar voor iedereen moeten zijn (op de eigen weblog kan in principe alleen de docent iets uploaden, op groups.google.com kan iedereen iets uploaden, net als op de facultairen digitale leeromgeving.